Θηβαϊκό Τρίκυκλο

                                                                 Θηβαϊκό τρίκυκλο

Αυτόχθονες Πέτρες

Αυτόχθονες, λένε, υπήρξαν κάποτε πολλοί, όμως δεν έμεινε κανένας.
Μια άλλη εκδοχή είναι ότι άνοιξε η γη και τους κατάπιε. Ακριβώς όπως κάποτε η γη τους έφτυσε καταμεσίς στο κέντρο του κόσμου.

Εξάλλου γίνονται πια σεισμοί στη Θήβα κάθε μέρα. Ανοίγουν χθόνια χάσματα και εκεί χανόμαστε όλοι.
Κάποιοι άλλοι λένε ότι από τα βάθη της Θήβας φυτρώνουν ετερόχθονες.

Περαστικοί περιηγητές που κουβαλούν τον τόπο μέσα τους. Ακόμα κι όταν χάνονται στο δρόμο βρίσκουν κάπου να ακουμπήσουν. Μετά κοιτούν τριγύρω και με τα μάτια σχηματίζουν γνώριμους ορίζοντες. Κι εκεί ανασαίνουν.

Παράξενο πως τόσοι άνθρωποι βρίσκουν το οξυγόνο τους σε μέρη άπνοα. Φιλτράρουν την μολυσμένη ατμόσφαιρα—αιώνες άνθρακος και μαγνησίου, αρχαία νταμάρια πολυσχιδούς γεώπετρας. Δύσκολο να δει κανείς τι είναι σμιλεμένο από τον άνθρωπο και τι από τον χρόνο. Ερείπια ανάμεικτα.

Ποιος σκέφτεται την φύση σαν μηχανή παραγωγής ερειπίων; Και όμως. Ο χρόνος δεν λυπήθηκε ποτέ κανέναν. Αγάπησε όμως την διάσταση του τόπου εξ αρχής. Κι έτσι, η Θήβα παραμένει Θήβα με όλα τα σκουπίδια της ύπαρξης δικά της.
Λειχήνες στο σκορποχώρι
των μαρμάρων.
Τι ζει ως πότε, τι
σε ένα παρατημένο εκεί
ψηλάφισμα;

Εντέλει μένουν τα άλογα, ελεύθερα στα άγονα χωράφια, περιδιαβαίνοντας ανάμεσα σε φωτοβολταϊκά.

Από την σκοπιά του αστρικού φωτός, τα σκόρπια και τα ανάμεικτα είναι αδιαίρετα. Ίσως ασπρόμαυρα σε κάποιο φόντο που δεν κινείται όπως η ζωή, αλλά σε ρυθμούς ταινίας.

Σε αυτό το φιλμ που δεν χωράει αστέρες κάθε ηλιαχτίδα εναποθέτει πτυχές του σύμπαντος. Κι αν οι λειχήνες τις μετατρέπουν σε δροσιά και αν τα άλογα ζεσταίνονται στην χαίτη, τα στιλπνά δάση που ξεφύτρωσαν τα τελευταία δέκα χρόνια τις μεταφέρουν πτυχή-πτυχή σε ρεύμα που εξάγεται στην Γερμανία.

Η Θήβα ανέκαθεν υπήρξε πέρασμα. Στα σταυροδρόμια της ενέκυψαν πατροκτονίες που αργότερα κατέληξαν σε λοιμούς. Το έδαφος μολύνθηκε από άταφους χρησμούς αδελφοκτόνων.

Στις υποχθόνιες σήραγγες γυρνάει ακόμα το φάντασμα της Αντινύφης, που επικαλέστηκε θεών νόμιμα για να ξεφύγει από το ξεκαθάρισμα λογαριασμών, γνήσιο ατόπημα-αποτύπωμα εντόπιας συμφοράς.

Τώρα πια, ηλεκτροφόρα σύρματα υψηλής τάσεως ανοίγουν δρόμους απόδημης τερατουργίας.

Αν ήμουν διαβατάρικο, πετώντας σε τέτοιο ύψος θα άκουγα ψιλές συχνότητες ρεύματος με κάθε ηχητική λεπτομέρεια.

Εσύ θα άκουγες την συγκοπή που δημιουργούν τα φτερά μου σαν μικροφωνισμό ηλεκτρικής κιθάρας στον αέρα.
Οι αρχαίοι θα άκουγαν το άπειρο μέσα σε σπηλιές.

Σήμερα, οι νομάδες εξ ανατολής ξημεροβραδιάζονται ακούγοντας καρσιλαμάδες μέσα στα σκουριασμένα φορτηγάκια τους.
Πάντα κάποιος ακούει το άπαν.

Η Θήβα ανέκαθεν υπήρξε πέρασμα. Εδώ διέπρεψαν εκατομμύρια παντοπόροι και μόνο οι πέτρες μπορούν να θεωρούνται αυτόχθονες. Είναι να απορεί κανείς.

Την Θήβα την προσεγγίζεις με τρόπο

1

Πρώ­τον, αφ’ υψη­λού. Κα­τε­βαί­νο­ντας τον Κι­θαι­ρώ­να—μια θρυ­λι­κή ορο­σει­ρά, το όνο­μα της οποί­ας μοι­ρά­ζε­ται με­τα­ξύ βα­σι­λέ­ων και βο­σκών.

Στο όρος Φί­κυον—μια κορ­φή που φυ­τρώ­νει στα ορο­πέ­δια—αυ­το­κτό­νη­σε η Σφίγ­γα. Κα­νείς πο­τέ δεν θα νιώ­σει την από­γνω­ση της. Ξέ­ρεις τι ση­μαί­νει να χά­νεις από μέ­σα σου το ύστα­το μυ­στι­κό; Οι άλ­λοι το εί­παν αί­νιγ­μα, αλ­λά για την Σφίγ­γα ήταν το παι­δί της, βγή­κε από τα σπλά­χνα της.

Όλου του κό­σμου οι αυ­τό­χει­ρες εί­ναι Σφίγ­γες. Όταν τους παίρ­νουν από μέ­σα το ανεί­πω­το, πη­δούν και γκρε­μο­τσα­κί­ζο­νται.

Της αρ­χαί­ας Θή­βας κο­ρυ­φαίο μυ­στι­κό ήταν ο Οι­δί­πο­δας. Η Θή­βα ακό­μη ζει και κα­τα­στρέ­φε­ται από αυ­το­σχέ­δια οι­δι­πό­δεια συ­μπλέγ­μα­τα, τα οποία ου­δέ­πο­τε εδέ­η­σαν να παι­χτούν φροϊ­δι­κά. Μάλ­λον, συ­μπλέγ­μα­τα μιας χθό­νιας—χρό­νιας—μυ­στι­κο­πά­θειας. Γι’ αυ­τό οι Θη­βαί­οι δεν χώ­νε­ψαν πο­τέ τους Αθη­ναί­ους—αφού οι άθλιοι τους έκλε­ψαν τους μύ­θους και τους έκα­ναν θέ­α­τρο.

ΥΓ άλ­λου πα­ρελ­θό­ντος αφ’ υψη­λού: Στα Βί­λια πή­γαι­ναν πα­λιά οι Αθη­ναί­οι αστοί να χα­ρούν χιό­νι όταν εί­χαν βα­ρε­θεί να πη­γαί­νουν εκ­δρο­μές στην Πάρ­νη­θα. Στην Θή­βα δεν κα­τέ­βαι­ναν πο­τέ. Να κά­νουν τι στα χα­μη­λά, με τό­σο χι­λιοει­πω­μέ­νους μύ­θους;

2

Ο άλ­λος τρό­πος εί­ναι επί­πε­δος. Η οπτι­κή της πε­διά­δας, γραμ­μές χω­ρίς γω­νί­ες. Την χαρ­το­γρά­φη­ση την ανα­λαμ­βά­νουν τα δια­βα­τά­ρι­κα που­λιά και τα ηλε­κτρο­φό­ρα σύρ­μα­τα.

Ανέ­κα­θεν εκτε­θει­μέ­νη από πα­ντού, η Θή­βα ανέ­πτυ­ξε υψη­λή στρα­τιω­τι­κή τέ­χνη. Επί­πε­δη σκέ­ψη. Στην ιστο­ρία της Θή­βας πα­ντού υπήρ­ξαν στρα­τοί. Από τον Κά­δμο μέ­χρι τον Αλέ­ξαν­δρο, οι κα­τα­κτη­τές λει­τουρ­γού­σαν στην ίδια ευ­θεία. Προ­σα­να­το­λι­σμέ­νοι στα νό­τια. Πο­τέ ανά­πο­δα — εκτός των Αθη­ναί­ων. Την Θή­βα την δια­πέ­ρα­σαν Βυ­ζα­ντι­νοί, Σλά­βοι, Αρ­βα­νί­τες, Τούρ­κοι, Γερ­μα­νοί. Σχε­δόν πο­τέ του­ρί­στες.

Πράγ­μα­τι, για­τί να χτί­σεις μια πό­λη σε τό­σο ανοι­χτή πε­διά­δα; Όλοι να σε κοι­τά­ζουν ελεύ­θε­ρα. Να σε επο­φθαλ­μιούν. Να σε δια­περ­νούν ανά τους αιώ­νες.

Ει­σερ­χό­με­νος στα τεί­χη βλέ­πεις ντα­μά­ρια, σω­λη­νουρ­γεία, εξαρ­τή­μα­τα αγρο­τε­χνι­κών μη­χα­νη­μά­των, εκ­κοκ­κι­στή­ρια βάμ­βα­κος, επε­ξερ­γα­σί­ες αλου­μι­νί­ου, βιο­μη­χα­νι­κές θερ­μο­μο­νώ­σεις, ψυ­κτι­κά συ­νερ­γεία, φω­σφο­ρι­κά λι­πά­σμα­τα.

Κά­πο­τε εδώ βα­σί­λευε η Ιζό­λα κι ο Πε­τζε­τά­κις, θε­ό­τη­τες που πε­ρι­φρό­νη­σαν τον Όλυ­μπο αλ­λά και την ίδια τους την τι­μή. Τώ­ρα εκεί στα ερεί­πια των να­ών τους χο­ρεύ­ουν ανέ­με­λα λε­η­λά­τες και τυμ­βω­ρύ­χοι.

ΥΓ πα­ρό­ντος επι­πέ­δου: Στα κα­φε­νεία, μαυ­ρο­ντυ­μέ­νοι νε­α­ροί προ­σβλέ­πουν στην νέα πα­ρά­στα­ση του Ιε­ρού Λό­χου.

3

Αν και κα­νείς δεν το ανέ­χε­ται, υπάρ­χει τρί­τος τρό­πος: ο υπό­γειος.

Όχι ότι κα­νείς ανοί­γει σή­ραγ­γες, διό­δους κά­τω κό­σμου. Το έδα­φος στην πό­λη εί­ναι πο­λύ σκλη­ρό. Δεν πιά­νει φύ­τρα που­θε­νά.

Οι υπό­γειες δια­βά­σεις αφο­ρούν τους άπο­ρους, εκεί­νους που έχα­σαν τον δρό­μο ψά­χνο­ντας. Ή τους αέ­ναα νο­μά­δες. Οι μεν κα­τα­λή­γουν σε στρα­τό­πε­δα εγκλει­σμού, οι δε μέ­νουν στο δρό­μο. Με­τα­νά­στες, πρό­σφυ­γες, αθίγ­γα­νοι: εξί­σου άπο­ροι, ξέ­νοι απ’ αό­ρι­στον, αφή­νουν απο­τύ­πω­μα με υπο­χθό­νιες εμ­βο­ές, μαύ­ρες δερ­μά­τι­νες σκιές που πέ­φτουν γυ­μνές πά­νω στις πέ­τρες.

Η Θή­βα ανέ­κα­θεν υπήρ­ξε πέ­ρα­σμα. Εδώ δια­σύρ­θη­καν εκα­τομ­μύ­ρια άπο­ροι και μό­νο οι πέ­τρες μπο­ρούν να θε­ω­ρού­νται αυ­τό­χθο­νες. Εί­ναι να απο­ρεί κα­νείς.

Χιόνι και Δόντια

Το χιόνι σκέπασε την Θήβα από άκρου εις άκρον, πυκνό και απαλό σαν χλωμή στάχτη.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν ψάχνεις να βρεις τι εξέχει, τι προβάλλει στον ορίζοντα πάνω από εκεί που το μάτι παύει να διακρίνει. Το χιόνι, η στάχτη, εξομοιώνει τις διαστάσεις και απαλύνει το ακάλυπτο σαν πέπλο.

Θα μπορούσα να είχα σκάψει πιο βαθιά, να βρω που ξεκίναγαν οι φύτρες—αν υπήρχαν. Να βρω τα δόντια τα θαμμένα—αν υπήρχαν. Γιατί οι θεοί, αιώνες τώρα, μας ειδοποίησαν: το παραμύθι δεν έχει δράκο.

Αν βρίσκαμε τα δόντια, θα μπορούσαμε να καμαρώνουμε ως εγκληματολόγοι ότι ο μύθος είναι ζωντανός. Ακριβώς επειδή βρήκαμε το πτώμα του, ή τέλος πάντων, τα σκόρπια ίχνη του, οστεϊκά πετρώματα ή πεπρωμένα, απολιθωμένα σινιάλα, σαν κιμωλίες που άλλοτε σχηματίζουν παραμύθια στο δάπεδο κι άλλοτε θρυμματίζονται σαν χλωμή σκόνη που λερώνει.

Όμως, τα δόντια μένουν στερεά. Χιλιάδες χρόνια αργότερα εξακολουθούν να εκπέμπουν.

Από θαμμένα δόντια ανακαλύπτουμε κρυμμένες αλήθειες παρελθόντος, όπως προχτές, π.χ., που αποκαλύφτηκε ότι ο Πάμπλο Νερούδα δολοφονήθηκε με δηλητήριο πριν πενήντα χρόνια.

Λες και δεν το ξέραμε βέβαια. Στην ποίηση υπάρχει ήδη η επαλήθευση.

Κι αυτό ακριβώς είναι το θέμα:

Ο μύθος είναι ζωντανός. Τα ποιήματα είναι τα δόντια. Οι φύτρες είμαστε εμείς. Οι εγκληματολόγοι μυθαμοιβοί.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Aπό την συνεργασία με την Danae Io στην ταινία Sprouts of a dragon's teeth (2023), πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου (IFFR) στο Ρότερνταμ και στην Λέσχη Νέων Καλλιτεχνών (NKS) στο Όσλο, Φεβρουάριος 2023.

https://www.hartismag.gr/hartis-53/klimakes/thivaiko-trikiklo