Παγκόσμιος πόλεμος και παγκοσμιοποίηση

                                                   Παγκόσμιος πόλεμος και παγκοσμιοποίηση
 

Δεν είμαστε στα πρόθυρα, βρισκόμαστε ήδη σε κατάσταση παγκοσμίου πολέμου. Το νόημα του Τρίτου Παγκοσμίου έχει ταυτιστεί με την εικόνα του πυρηνικού ολοκαυτώματος, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ένας πόλεμος σε ευρωπαϊκό έδαφος γίνεται εύκολα (σχεδόν αυτόματα) παγκόσμιος.

Ο πόλεμος αυτός είναι πολύ σοβαρός και μας αφορά όλους. Δεν υπάρχει ουδέτερη, ούτε αμέτοχη, θέση—ας θυμηθούμε τον γνωστό νόμο του Σόλωνα. Με αυτό τον γνώμονα, η εισβολή της Ρωσίας στα ανεξάρτητα εδάφη της γείτονος Ουκρανίας είναι απερίφραστα καταδικαστέα, όπως είναι (και θα είναι) κάθε τέτοια εισβολή. Όπως καταδικάσαμε την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ, παρόλο που είμασταν εναντίον του ανελεύθερου καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν, έτσι καταδικάζουμε την εισβολή του καθεστώτος Πούτιν, όποια κι αν είναι η γνώμη μας, π.χ. για το ΝΑΤΟ, για την κατάσταση της ρωσόφωνης μειοψηφίας στο Ντονμπάς, ή για τα νεοναζί Τάγματα Αζόφ.

Σημειωτέον, η άμεση αντίδραση των ρωσόφωνων Ουκρανών εναντίον του Ρώσων εισβολέων δείχνει πόσο περίπλοκη είναι αυτή η κατάσταση και πόσο επικίνδυνα γενικά είναι τα πολιτικά παιγνίδια που αφορούν μειοψηφίες σε γείτονες χώρες. Σε κάθε περίπτωση είναι παιγνίδια εθνικισμού—η ίδια η λογική της μειοψηφίας είναι παράγωγο του θεσμού τους έθνους-κράτους.

Κατά βάση, ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πόλεμος ολιγαρχιών. Οι Ουκρανοί μάχονται γενναία για να υπερασπιστούν τα σπίτια τους (κυριολεκτικά), αλλά συνθλίβονται ανάμεσα σε τεράστιες Συμπληγάδες αντιμαχόμενων συμφερόντων του παγκοσμίου κεφαλαίου. Ό,τι και να λέγεται, η Ουκρανία είναι το θύμα. Ακόμη κι όσοι κόπτονται για το φλερτ της Ουκρανίας με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ για να δικαιολογήσουν τις κινήσεις των Ρώσων, δεν έχουν βάσιμη θέση.

Κάθε ανεξάρτητη χώρα έχει το δικαίωμα να φλερτάρει όπως γουστάρει, ζυγίζοντας τα συμφέροντα της μέσα στα εκάστοτε πλαίσια συσχετισμού δυνάμεων. Η προσέγγιση της Ουκρανίας στην σφαίρα επιρροής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ έγινε κατά σαφέστατη πλειοψηφία, αν και μια μειοψηφία Ουκρανών προτιμούσε να μείνει στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Η διαφωνία αυτή και οι ευρύτερες συνέπειες της λύθηκαν, ως επί το πλείστον, δημοκρατικά από τον λαό της Ουκρανίας μέσα στο διάστημα μιας δεκαπενταετίας και δεν υφίσταται κανένα δικαίωμα της Ρωσίας να παρέμβει.

Μέχρι πρόσφατα η σχέση Ρώσων και Ουκρανών, σε επίπεδο λαών, ήταν σχέση αμοιβαίας μακρόχρονης φιλίας. Δυστυχώς, οι σαφέστατα επεκτατικές κινήσεις του Ρώσου ηγέτη, για λόγους στυγνά συμφεροντολογικούς και με πρωτοφανή διάθεση προσάρτησης εδαφών, καταστροφής βασικών υποδομών, εξόντωσης και υποδούλωσης του λαού της Ουκρανίας, δημιούργησε συνθήκες έχθρας που θα διαρκέσει πολλές γενιές. Οι τελευταίες πληροφορίες από την διαλυμένη κυριολεκτικά Μαριούπολη, σύμφωνα με τις οποίες χιλιάδες άμαχοι συνελήφθησαν και προωθήθηκαν αυθαίρετα σε μακρινές πόλεις της Ρωσίας, δείχνουν στάση όχι μόνο σοβιετικού τύπου κατοχής, αλλά αποικιοκρατικής παραμόρφωσης. Το πιθανότερο σενάριο είναι, μαζί με τον ρωσικό στρατό κατοχής, να έχουμε και πρακτικές ρωσικού εποικισμού όπως η Τουρκία στην Κύπρο και το Ισραήλ στην Παλαιστίνη.

Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι ο Πούτιν είχε λόγους να ανησυχεί για την ασφάλεια της χώρας του από κάποια ΝΑΤΟική ενέργεια, έχασε κάθε του δίκιο με την απόφαση να ισοπεδώσει πόλεις ολόκληρες, να εξοντώσει χιλιάδες αμάχους και να εκτοπίσει εκατομμύρια, με ακριβώς τον ίδιο τρόπο που η «Δύση» έπραξε στο Ιράκ και στην Συρία. Η συμπεριφορά του ρωσικού στρατού στο έδαφος των επιχειρήσεων—η πεντακάθαρη ήττα τους, αν και με καλύτερο εξοπλισμό, και η παραδοχή των αιχμαλώτων ότι δεν είχαν σαφή ιδέα του σχεδίου και θεωρούσαν ότι έκαναν στρατιωτικές ασκήσεις, ότι γενικά δεν είχαν κανένα σκοπό, καμία προετοιμασία και κανένα ηθικό πολέμου—καταδεικνύει το γεγονός ότι η εισβολή στην Ουκρανία είναι ένα παιγνίδι της ρωσικής ελίτ (αν όχι του Πούτιν, όλως διόλου) και δεν δικαιολογείται ως πράξη άμυνας με κανένα τρόπο.

Μπροστά στις εικόνες καταστροφής ολόκληρων πόλεων και μαζικής εξόντωσης του ανυπεράσπιστου πληθυσμού, που αναπόφευκτα ξαναφέρνει στην Ευρώπη μνήμες της ναζιστικής εισβολής, η γενναιότητα και το σθένος του ουκρανικού λαού είναι αδύνατο να μη μας συγκινεί. Μιλάμε για πράξεις ένδοξης αντίστασης στον κατακτητή—και χρησιμοποιώ αυτή την γλώσσα επίτηδες για να μη χαθεί η ευρύτερη προοπτική που μας αφορά. Οι Ρώσοι έχουν ήδη ηττηθεί ακριβώς επειδή είναι αναγκασμένοι να ισοπεδώσουν μια χώρα που δεν τους κάνει το χατίρι να παραδοθεί. Και θα την ισοπεδώσουν—με ανείπωτες συνέπειες για το μέλλον όλων μας. Η φενάκη της παγκόσμιας ειρήνης που πέρασε μέσα από τον μύλο του Ψυχρού Πολέμου και της νέας δήθεν Pax Americana έχει πλέον καταφανεί. Το θέμα είναι το μέλλον.

Ο πόλεμος είναι ήδη παγκόσμιος επειδή η ίδια η παγκοσμιοποίηση βρίσκεται υπό αναίρεση. Εδώ έχουμε μια ειρωνική αντίφαση, που δεν είναι εύκολο να αναλυθεί. Έχοντας, ως Έλληνες, υποστεί πρόσφατα ένα πόλεμο στον οποίο οι τράπεζες πήραν την θέση των τανκς, κατανοούμε ότι η αντίδραση της «Δύσης» με οικονομικές κυρώσεις είναι καθαρά πολεμική. Μάλιστα, η ταχύτητα της κινητοποίησης και σύμπτυξης δυνάμεων ΕΕ και ΗΠΑ είναι πρωτοφανής. Με εκπληκτική αποφασιστικότητα, το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα ουσιαστικά απέκλεισε το ρωσικό κεφάλαιο μέσα σε μια βδομάδα!

Στην ίδια λογική και με όρους ψυχρού κυνισμού του χρηματιστηρίου, η εισβολή στην Ουκρανία μοιάζει με εχθρική εξαγορά: σε ένα πόλεμο μεταξύ πλουτοκρατών και ολιγαρχιών, το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό ενισχύοντας την δυναμική του κεφαλαίου του. Ταυτόχρονα, η Ρωσία αντιδρά στον οικονομικό πόλεμο αντιστοίχως, δεσμεύοντας ήδη 515 ξένα αεροπλάνα που βρίσκονται στο έδαφος της με όρους λίσινγκ, αξίας 10 δισεκατομμυρίων και απειλεί ότι θα εθνικοποιήσει όλα τα κεφάλαια και περιουσίες ξένων εταιρειών που βρίσκονται στην Ρωσία. Αν δεν αρθούν οι κυρώσεις θα το κάνει.

Ανεξάρτητη ενεργειακά, η Ρωσία θα μπορέσει να επιζήσει παρά τον οικονομικό αποκλεισμό, ο οποίος θα πλήξει στο ελάχιστο τους πλουτοκράτες και θα τιμωρήσει, αδίκως, το μεγάλο μέρος του ρωσικού πληθυσμού που θα επιστρέψει σε σοβιετικά επίπεδα ζωής. Κάτι παρόμοιο θα γίνει και στην Ευρώπη, όπου οι ενεργειακές ανάγκες του πληθυσμού είναι εξαρτημένες από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο: Γερμανία (55%), Ιταλία (41%), Πολωνία (73%), Ουγγαρία (91%). Και εδώ η αποδέσμευση της Ρωσίας από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα θα πλήξει τους απλούς πολίτες, όχι τους πλουτοκράτες της «Δύσης».

Όμως, στην παγκοσμιοποίηση, μη το ξεχνάμε, δεν υπάρχει εθνική οικονομία πουθενά, δεν υπάρχει κεντρικός μηχανισμός κεφαλαίου, δεν υπάρχουν καν εθνικά νομίσματα, εφόσον κάθε νόμισμα (εκτός Κίνας) είναι εμπόρευμα που παίζεται στο παγκόσμιο χρηματιστήριο. Τα πάντα είναι αλληλένδετα, καλώς ή κακώς—αν και θεωρώ ότι η συνύφανση των πραγμάτων είναι σαφέστατα πιο δυνητική και απελευθερωτική πολιτικά από ότι η αποσύνδεση και απόδραση στο σπήλαιο της εθνικής υπεροχής.

Εισβάλλοντας σε ανεξάρτητο κράτος το οποίο υποτάσσει με την βία, ο Πούτιν ωθεί την Ρωσία σε βαθύτερο αυτοεγκλεισμό, που τροφοδοτεί ακόμη περισσότερο τον φανατικό εθνικισμό και θρησκευτικό σκοταδισμό τον οποίο καλλιεργεί εδώ και χρόνια. Ενώ περίπου έξι χιλιάδες Ρώσοι αντιφρονούντες έχουν συλληφθεί, άλλες διακόσιες χιλιάδες έχουν δραπετεύσει σε άλλες χώρες—ο Πούτιν αναίσχυντα το αποκάλεσε αυτοκάθαρση. Στο μεταξύ, τα εκατομμύρια προσφύγων που εισρέουν στα ευρωπαϊκά εδάφη έχουν ήδη μετατοπίσει την Ουκρανία προς στην ΕΕ, όπως σοφά παρατηρεί ο Ετιέν Μπαλιμπάρ σε πρόσφατο άρθρο του. Από οποιαδήποτε πλευρά και να το δει κανείς η ρωσική εισβολή καταστρέφει τα πάντα, ακόμη και το ίδιο το μέλλον της Ρωσίας.

Σε αυτήν την φάση είναι δύσκολο να δούμε πως θα λήξει αυτός ο πόλεμος. Οι Ουκρανοί θα παλέψουν μέχρις εσχάτων. Το έσχατο δεν θα έρθει γιατί η «Δύση» θα συνεχίσει να τους τροφοδοτεί στρατιωτικά. Οι στρατηγικά ηττημένοι Ρώσοι δεν θα αποδεχτούν ποτέ την ήττα τους. Όσο τους απομένουν πύραυλοι θα συνεχίζουν να τους εκτοξεύουν. Όταν τελειώσουν, τι; Ενισχύονται ήδη με μισθοφόρους από την Συρία και την Τσετσενία, διευρύνοντας το μέτωπο του πολέμου. Το ΝΑΤΟ θα πράξει το ίδιο, με το δικό του τρόπο. Οι οικονομικές συνέπειες θα αγγίξουν κάθε σπίτι στην Ευρώπη και σύντομα στον υπόλοιπο πλανήτη. Ο πόλεμος είναι παγκόσμιος. Ήδη. Οι μόνοι που βλέπουν κέρδος είναι οι απανταχού εθνικιστές, οι εχθροί της δημοκρατίας, οι πλουτοκράτες και οι ολιγάρχες. Όμως, η παγκόσμια καταστροφή στο τέλος δεν κάνει διακρίσεις.

https://www.news247.gr/kosmos/pagkosmios-polemos-kai-pagkosmiopoiisi.9569939.html