Skip to main content
Η Εποχή
Το προεδρικό διάταγμα θεσμοποιεί την ισλαμοφοβία
Τη συνέντευξη πήρε ο Πέτρος Κοντές
Μια από τις σημαντικότερες ενέργειες του Τραμπ τις πρώτες μέρες της προεδρίας του είναι και το προεδρικό διάταγμα που αναστέλλει το πρόγραμμα εισδοχής προσφύγων και απαγορεύει την είσοδο στις ΗΠΑ πολιτών από τις Συρία, Ιράν, Ιράκ, Σομαλία, Υεμένη, Σουδάν και Λιβύη. Ποιες είναι οι πρακτικές συνέπειες της εφαρμογής του διατάγματος για τους μουσουλμάνους των ΗΠΑ;
Στις άμεσες συνέπειες συμπεριλαμβάνονται χωρισμοί οικογενειών, αποκλεισμοί γιατρών, επιστημόνων, ερευνητών, ακόμη και μεταφραστών του στρατού, από τις υποχρεώσεις τους επειδή έτυχε να βρίσκονται στο εξωτερικό, και φυσικά ακύρωση τετελεσμένων διαδικασιών αποδοχής προσφύγων. Βεβαίως, κινητοποιήθηκε άμεσα ο μηχανισμός των ομοσπονδιακών δικαστών, οι οποίοι ακύρωσαν την εφαρμογή του διατάγματος στις περιφέρειες τους ως έχουν το δικαίωμα, και κατατέθηκαν μηνύσεις εναντίον του κράτους από θιγέντες κατόχους πράσινης κάρτας εργασίας ή κατοχυρωμένης βίζας, οι οποίες κερδίζονται στα δικαστήρια με πρωτοφανή ταχύτητα. Από την άλλη πλευρά, δεν εκδίδονται καινούργιες βίζες και παραμένει πλέον το θέμα να κριθεί αντισυνταγματικό στο Ανώτατο Δικαστήριο. Αλλά χωρίς το συνεχόμενο μαζικό ακτιβισμό των πολιτών δεν υπάρχει ελπίδα.
Από την 11η Σεπτεμβρίου και μετά οι μουσουλμάνοι βρέθηκαν στο στόχαστρο της αμερικανικής πολιτικής ασφαλείας στο όνομα του πολέμου εναντίον της τρομοκρατίας. Κατά τη γνώμη σας αποτελεί το διάταγμα αυτό μια ποιοτική μεταβολή στην αντιμετώπιση των ελευθεριών των μουσουλμάνων στις ΗΠΑ; Φέρει βαρύ ιδεολογικό φορτίο.
Το διάταγμα είναι παράγωγο της διαρκούς ισλαμοφοβίας που ακολούθησε την 11η Σεπτεμβρίου. Η μεγάλη διαφορά όμως είναι ακριβώς αυτή η θεσμοποίηση της, που σε τελευταία ανάλυση όχι μόνο δεν επιτυγχάνει την ασφάλεια, αλλά αντιθέτως προάγει και διαδίδει ανασφάλεια. Το διάταγμα είναι βούτυρο στο ψωμί της ισλαμικής τρομοκρατίας, τη στιγμή μάλιστα που το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στην Συρία βρίσκεται στα πρόθυρα ολοκληρωτικής ήττας. Ευτυχώς, η συνταγματική παρανομία του διατάγματος έχει βοηθήσει στη δημιουργία μιας πρωτοφανούς αλληλεγγύης προς τους αμερικανούς μουσουλμάνους από ανθρώπους που στο παρελθόν ούτε κατά διάνοια δεν θα εκφράζονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Έχουν υπάρξει κρούσματα ρατσιστικής βίας απέναντι στους μουσουλμάνους μετά την εφαρμογή του διατάγματος;
Έχει ενδιαφέρον ότι το πρώτο κρούσμα ρατσιστικής βίας εναντίον μουσουλμάνων, αμέσως μετά το διάταγμα, έγινε στον Καναδά, κι αυτό επειδή ο Τρυντώ, αντιδρώντας στο διάταγμα Τραμπ, ανακοίνωσε ότι ο Καναδάς θα αναλάβει να φιλοξενήσει τους πρόσφυγες που αποκλείστηκαν από τις ΗΠΑ. Επίσης, την ίδια μέρα πυρπολήθηκε ένα τζαμί στο Τέξας. Σημειώστε, όμως, ότι ρατσιστικά κρούσματα βίας εναντίον μουσουλμάνων συμβαίνουν καθημερινά τα τελευταία χρόνια. Οπότε, συγκριτικά (δεδομένης της σημασίας του διατάγματος), το αντίστροφο φαίνεται να συμβαίνει. Το διάταγμα προκάλεσε τεράστια συσπείρωση υπέρ των μουσουλμάνων, πολιτών και μη.
Η κινηματική αντίδραση του κόσμου ήταν άμεση και μάλιστα από την πρώτη μέρα της προεδρίας του Τραμπ. Διευρύνεται η κοινωνική διαθεσιμότητα που εμφανίστηκε με τα κινήματα Occupy και Black Lives Matter, και τι δυναμική εμφανίζει; Η μουσουλμανική κοινότητα πώς συμμετέχει;
Αναμφισβήτητα, το κίνημα των πλατειών και το αντιρατσιστικό κίνημα έχουν παίξει τεράστιο ρόλο στην άμεση μαζική κινητοποίηση. Επίσης, καταπληκτική ήταν και η αυτοοργάνωση των κινημάτων των γυναικών, η οποία απέφερε τις μεγαλειώδεις διαδηλώσεις εκατομμυρίων την ημέρα μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου. Η μουσουλμανική κοινότητα προφανώς και έλαβε μέρος. Σημειώνω εδώ την ηγετική φυσιογνωμία της αμερικανο-παλαιστίνιας ακτιβίστριας Λίντα Σανσούρ, η οποία έχει καταθέσει και επώνυμη μήνυση εναντίον του Τραμπ στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης για το διάταγμα. Το σημαντικότερο είναι τώρα να δούμε πώς το κίνημα θα εξελιχθεί σε νέες μορφές αυτοοργάνωσης, που θα λειτουργήσουν και εκλογικά και εξωκοινοβουλευτικά, γιατί περιμένω σοβαρές αντιδράσεις βίαιης καταστολής από το σύστημα.
Αντιδράσεις υπάρχουν και σε θεσμικό επίπεδο. Από εισαγγελείς και Γερουσιαστές αμφότερων Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, μέχρι και τον Ομπάμα και τη χλιαρή αντίδραση της Κλίντον. Πόσο αποτελεσματικές μπορεί να είναι και που μπορεί να οδηγήσουν σε ότι αφορά την προεδρία Τραμπ; Επίσης επικοινωνούν με κάποιον τρόπο τα παραπάνω κινήματα με τις θεσμικές αυτές αντιδράσεις;
Οι θεσμικές αντιδράσεις, κυρίως οι νομικές, έχουν τεράστια σημασία. Οι ομοσπονδιακοί δικαστές, όπως είδαμε, ακύρωσαν το διάταγμα στις περιφέρειες τους. Πόλεις ή και πολιτείες ολόκληρες, ασκώντας το συνταγματικό τους δικαίωμα, έχουν θεσμοποιήσει συνθήκες ασύλου για να προστατεύσουν τους πολίτες τους. Είναι επίσης αξιοσημείωτο το γεγονός ότι εταιρείες μεγάλου κεφαλαίου, όπως η Google, Amazon κλπ., έχουν ήδη ξεκινήσει καμπάνιες εκατομμυρίων για να ενισχύσουν τις διάφορες δικαστικές διαμάχες. Αυτό είναι κάτι που μόνο στην Αμερική θα συνέβαινε. Προφανώς και τα κινήματα επικοινωνούν με τις θεσμικές αντιδράσεις. Ασκούν τεράστιες 24ωρες πιέσεις. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η συμμαχία των κινημάτων με τους θεσμούς, και τις εταιρείες ακόμα, είναι ευπρόσδεκτη. Μάλιστα, θα έλεγα ότι είναι μέρος μιας πολύπλευρης κινηματικής τακτικής, γιατί ο πόλεμος διεξάγεται σε πολλαπλά πεδία, και θεσμικά και εξωθεσμικά, ώστε απαιτείται τεράστια ευελιξία και εφευρετικότητα.
Τις προηγούμενες μέρες ο Τραμπ απέπεμψε την υπηρεσιακή Γενική Εισαγγελέα, επειδή αρνήθηκε να εφαρμόσει το συγκεκριμένο διάταγμα. Θα παραμείνει σταθερός στην εφαρμογή του; Η πυγμή που δείχνει τώρα ο Τραμπ πιστεύετε θα είναι ενδεικτική της προεδρίας του;
Ο Τραμπ λειτουργεί απολυταρχικά εκ φύσεως. Ο τρόπος του είναι να διατάζει «Απολύεσαι!», όπως έκανε στο ριάλιτι σόου που διηύθυνε στην τηλεόραση. Αυτό δεν θα αλλάξει. Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι η Αμερική αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη διαδικασία ενός συνταγματικού πραξικοπήματος, η κατάληξη του οποίου ενδέχεται να αλλάξει ριζικά και τραγικά το γεωπολιτικό τοπίο σε όλο τον πλανήτη.
Ξέρω ότι σε κάποιους κύκλους στην Ελλάδα ο Τραμπ προκαλεί συμπάθειες ως αντίπαλος της γερμανικής πολιτικής. Όμως, ο Τραμπ δεν είναι Ρούζβελτ —και μάλλον αντίστροφο είναι το σχήμα ανάλογα με το πλαίσιο του Β΄ Παγκοσμίου. Η ιδεολογία της κυβέρνησης Τραμπ είναι ακραία ρατσιστική και εθνικιστική, ενώ ταυτόχρονα υπηρετεί τη μεγάλη πετρελαιοβιομηχανία. Εκεί έγκειται και η συμμαχία με τον Πούτιν. Πλέον ένας πόλεμος είναι πολύ πιθανός, ακριβώς επειδή παντού ανθεί ο εθνικισμός, και ιδιαίτερα επειδή γίνεται μια τεράστια ανακατονομή κεφαλαιοκρατικών συμφερόντων που θα φέρει διάφορες παγκόσμιες ελίτ σε σύγκρουση. Οι μικρές κοινωνίες είναι απροστάτευτες ενώπιον της σύγκρουσης γιγάντων. Οπότε επιβάλλεται η παγκόσμια αντίσταση εναντίον της κυβέρνησης Τραμπ, όχι στο πλαίσιο κάποιου αφελούς αντιαμερικανισμού, αλλά αντιθέτως, στο πλαίσιο αντίστασης εναντίον πάσης φύσεως εθνικισμού.
https://www.epohi.gr/article/12225/synenteuxh-me-ton-stathh-gourgourh-kathghth-klassikhs-agglikhs-kai-sygkritikhs-logotexnias-sto-panep