Ο καθηγητής του πανεπιστημίου Κολούμπια Στάθης Γουργουρής μιλά στην «Αυγή της Κυριακής»
«Νομίζω ότι δεν υπάρχει αμφιβολία πως έχει κερδίσει ο Μπάιντεν, άσχετα από το τι λέει και κάνει ο Τραμπ. Το πρόβλημα είναι ότι η Γερουσία θα παραμείνει υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών και κυρίως του Μιτς ΜακΚόννελ, τον οποίο θεωρώ εδώ και πολλά χρόνια ότι είναι ο πραγματικός κυβερνήτης της Αμερικής, ακόμη και επί Προεδρίας Ομπάμα, γιατί κανονίζει τα πάντα και κυρίως τα θέματα που αφορούν τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία», τονίζει στην «ΑΥΓΗ» ο Στάθης Γουργουρής, καθηγητής Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Κοινωνικών και Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια.
«Η Ελλάδα θα κερδίσει από τον Μπάιντεν, αλλά μιλάμε για κάτι ψίχουλα. Στον μεγάλο χάρτη, οι ΗΠΑ μεταφέρονται στον Ειρηνικό, γιατί προσπαθούν να περιορίσουν την επιρροή της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ασία και εστιάζουν εκεί το ενδιαφέρον της. Βλέπουν ότι η Ευρώπη θα πρέπει να λύνει τα προβλήματά της μόνη της και αυτό δεν το υποστηρίζουν μόνο πολλοί τραμπιστές», συμπληρώνει ο Στάθης Γουργουρής, σχολιάζοντας την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
-Πως βλέπετε τα εκλογικά αποτελέσματα;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει κερδίσει ο Μπάιντεν, άσχετα από το τι λέει και κάνει ο Τραμπ. Το πρόβλημα είναι ότι η γερουσία θα παραμένει υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικάνων και κυρίως του Μιτς ΜακΚόννελ, τον οποίο θεωρώ εδώ και πολλά χρόνια ότι είναι ο πραγματικός κυβερνήτης της Αμερικής, ακόμη και επί προεδρίας Ομπάμα, γιατί κανονίζει τα πάντα, και κυρίως τα θέματα που αφορούν τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία.
Για να σχηματίσει ο Μπάιντεν τη νέα κυβέρνησή του όλοι οι υπουργοί πρέπει να πάρουν την ψήφο της γερουσίας ένας ένας. Κυκλοφορούσε η φήμ ότι ο Μπέρνι Σάντερς θα γίνει υπουργός Εργασίας. Υπάρχει περίπτωση η γερουσία που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους να ψηφίσει ποτέ για υπουργό τον Σάντερς; Στην πράξη οι Ρεπουμπλικάνοι θα κρατούν σε κατάσταση ομηρίας το νέο πρόεδρο και δεν θα μπορεί να υπάρχει ουσιαστική διακυβέρνηση.
Όλες οι σοβαρές μεταρρυθμίσεις που έχει ανακοινώσει ο Μπάντεν ή που θα ήθελε να κάνει δεν μπορούν να γίνουν, είτε αφορά την αλλαγή των εκλογικών νόμων, γιατί το εκλογικό πλαίσιο πρέπει να αλλάξει για να μην βλέπουμε την κατάντια που βλέπουμε σήμερα. Δεν θα μπορεί να γίνει μια αποπολιτικοποίηση της Δικαιοσύνης, γιατί δεν θα το επιτρέψει ο ΜακΚόννελ. Την επόμενη διετία θα βρισκόμαστε σε μια σύγχυση, ένα είδος γενικευμένου αλαλούμ, όπου ο Μπάιντεν θα πρέπει να κυβερνά με διατάγματα, όπως έκανε και ο Τραμπ. Ανά πάσα στιγμή οι Ρεπουμπλικάνοι θα μπορούν να προσφύγουν στα δικαστήρια, όπως βλέπουμε και τώρα.
-Πως είδατε την αντίδραση της κοινωνίας στις κάλπες;
Τον Τραμπ τον ψήφισαν σχεδόν 70 εκατομμύρια άνθρωποι. Είναι κάτι το συγκλονιστικό. Δεν μπορούμε να πούμε ότι ο Τραμπ είναι ένας κομήτης. Είναι ένα σύμπτωμα ασθενείας θα έλεγα της αμερικανικής κοινωνίας , το οποίο παραμένει και θα συνεχίσει να παραμένει άσχετα εάν ο Τραμπ δεν θα είναι πια πρόεδρος, γιατί θα μιλάει συνέχεια στα κανάλια.
-Ο τραμπισμός όμως έχει και διεθνείς διαστάσεις, γιατί βλέπουμε πολλούς κλώνους του…
Υπάρχει μια γενικότερη χρεωκοπία των κοινοβουλευτικών θεσμών, των θεσμών του παραδοσιακού φιλελευθερισμού που γεννήθηκαν μέσα στα πλαίσια του Διαφωτισμού του 18ου αιώνα. Αυτά τα πλαίσια έχουν διαβρωθεί σε τεράστιο βαθμό σε όλες τις δυτικές κοινωνίες. Ένας από τους πιο βασικούς λόγους είναι μια αντίδραση εναντίον της παγκοσμιοποίησης.
Σε αυτό βιώνουμε μια τραγική ειρωνεία από τη δική μας σκοπιά, γιατί οι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης ήταν τα μεγάλα κινήματα του Σιάτλ και της Γένοβας και σήμερα εμφανίζεται να την αντιπαλεύει όχι μόνο η δεξιά, αλλά ξεκάθαρα η νεοφασιστική δεξιά, ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός. Αυτό πρέπει να μας απασχολήσει από την πλευρά της Αριστεράς, γιατί θα πρέπει να υπερασπιζόμαστε την παγκοσμιοποίηση προσδιορίζοντας τι θα είναι παγκόσμιο, με τα οράματα της Αριστεράς για το διεθνισμό, την αλληλεγγύη, την ισότητα.
Διαφορετικά θα κυριαρχεί ο εθνικισμός και ο λαϊκισμός για να στηρίζει ηγέτες που έχουν αντριλίκι και πολύ θράσος. Αυτή είναι μια εξήγηση.
Στις ΗΠΑ υπάρχει επίσης και το φυλετικό ζήτημα, το οποίο είναι εξίσου σημαντικό σε οτιδήποτε γίνεται στην χώρα. Για πολλούς Αμερικανούς στις ΗΠΑ βγήκε ένας μαύρος πρόεδρος με ένα ισλαμικό όνομα. Γεγονός που πυροδότησε μια ρατσιστική αντίδραση άνευ προηγουμένου, η οποία διατηρείται γιατί ο ρατσισμός έχει πολύ βαθιές ρίζες.
-Με την αντιμεταναστευτική πολιτική και το Τείχος στα σύνορα με το Μεξικό ο Τραμπ πήρε τα ηνία της αντιμεταναστευτικής πολιτικής σε διεθνές επίπεδο…
Αυτό είναι γεγονός και νομίζω ότι το είδαμε και στη Γερμανία. Αποτελεί ένα καινούργιο φαινόμενο. Λες και πράγματι τα τείχη μπορούν να εμποδίσουν το κεφάλαιο να κινείται και να δημιουργήσει την κατάσταση που βιώνουμε. Γιατί αυτή είναι η ουσία όταν μιλάμε για παγκοσμιοποίηση.
Φαίνεται ότι κοινωνίες μας αυτή τη στιγμή έχουν ψυχικές ασθένειες λες και οι άνθρωποι αυτή τη στιγμή λειτουργούν χωρίς να σκέφτονται. Χθες στην Αμερική τα κρούσματα από τον κορωνοϊό έφθασαν στις 102.000 άτομα. Ένα τραγικό ρεκόρ. Η μεγάλη διασπορά το ιού καταγράφεται στις Πολιτείες που ψήφισαν τον Τραμπ. Στη Νέα Υόρκη, που υπάρχει ένας μεγάλος συγκεντρωτισμός κατοίκων, γιατί ζούμε σε ένα νησί, δεν υπάρχει lockdown γιατί πήραμε μέτρα και φοράμε τουλάχιστον μάσκες. Δεν αρρωσταίνω εγώ και δεν αρρωσταίνω τον άλλο. Στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας όμως οι άνθρωποι δεν συμπεριφέρονται έτσι, αρρωσταίνουν και πεθαίνουν. Υπάρχει μια γενικότερη ψυχική ασθένεια της κοινωνίας. Η παράνοια έχει φθάσει στο σημείο να θεωρούν ότι στερούνται των ελευθεριών τους γιατί πρέπει να φορέσουν μάσκα.
Η κρίση του φιλελευθερισμού στις ΗΠΑ είναι πολύ βαθιά και αφορά τις αξίες και τους θεσμούς του και δεν πρόκειται να περάσει πολύ εύκολα και χειρότερα δεν ξέρουμε ποιες θα είναι οι συνθήκες για να περάσει αυτή η κρίση, γιατί μπορεί και να μην περάσει. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για να πούμε ότι οι δημοκρατίες αυτού του τύπου που στηρίζουμε, γιατί είναι πολιτεύματα ελευθεριών, θα παύσουν να λειτουργούν όπως περιμένουμε και να μπούμε σε μια εντελώς νέα και άγνωστη πολιτική φάση, με εντελώς άγνωστες διαστάσεις.
-Η κρίση του αμερικάνικου φιλελευθερισμού δεν θέτει σε κρίση το παγκόσμιο φιλελευθερισμό;
Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα λειτουργήσει περισσότερο με το παλιό στυλ και θα προσπαθήσει να αναβιώσει τις συμμαχίες και το κύρος της χώρας. Σε αυτό ο ΜακΚόννελ και η γερουσία θα συμφωνήσουν. Αυτή θα είναι μια πολύ μικρή διόρθωση της εκτροπής, γιατί η Αμερική έχει χάσει την ισχύ της και κυρίως την οικονομική ισχύ της. Έχει και θα συνεχίσει να έχει την στρατιωτική κυριαρχία. Έχει χάσει επίσης πολιτισμική ισχύ. Έχει χάσει την ισχύ που είχε διεθνώς η αμερικανική κουλτούρα. Αυτό που συμβαίνει στις ΗΠΑ και ο τραμπισμός έχουν τεράστιες συνέπειες παγκοσμίως, για αυτό ήταν σημαντικές οι εκλογές. Νίκησε ο Μπάιντεν, αλλά ο τραμπισμός παραμένει με τα 68 – 69 εκατομμύρια ψήφους που πήρε. Αυτοί θα είναι εδώ και δεν φεύγουν.
Δεν ξέρω εάν οι ΗΠΑ θα επανέλθουν στο ρόλο του παγκόσμιου ρυθμιστή, γιατί τα συμφέροντά τους μεταφέρονται και στρατιωτικά από τη Μέση Ανατολή για παράδειγμα στο Νότιο Ειρηνικό, τη Νοτιοανατολική Ασία, γιατί ο ουσιαστικός τους αντίπαλος είναι η Κίνα. Έχει σημασία να δούμε πια θα είναι η σχέση ΗΠΑ και Κίνας επί προεδρίας Μπάιντεν. Είμαστε σε μια νέα φάση και νομίζω ότι ο 21ος αιώνας ξεκινάει τώρα, από την τρίτη δεκαετία του.
-Ο Μπάιντεν είπε ότι την πρώτη μέρα της προεδρίας του θα επιστρέψει στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα…
Αυτό θα το κάνει. Είναι σωστό να μην βλέπουμε μόνο την αρνητική πλευρά. Τα εκατομμύρια ψηφοφόρων που στήριξαν τον Μπάιντεν, τα κινήματα και ο κόσμος που βγήκε στους δρόμους θα πιέσουν και θα συνεχίσουν να λειτουργούν κινηματικά. Η γερουσία δεν μπορεί να τον ελέγξει στο θέμα της συμφωνίας του Παρισιού, γιατί αφορά τις αρμοδιότητες του προέδρου. Θα δούμε κάποιες μεταρρυθμίσεις σε αυτόν τον τομέα, κάποιους μηχανισμούς ελέγχου σε διάφορες υπηρεσίες που αφορούν το περιβάλλον.
Σε αυτό θα τον βοηθήσει και ένα μεγάλο μέρος τους κεφαλαίου στις ΗΠΑ, όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες που στοιχηματίζουν διαρκώς και περισσότερο στην παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Θα βρει μπροστά του όμως την πετρελαιοβιομηχανία, που θα πιέσει τον Μπάιντεν. Αλλά αυτές θα είναι μικροδιορθώσεις στη ζημιά που έχει γίνει.
-Τι θα ήταν αυτό που θα επέτρεπε ουσιαστικές αλλαγές;
Μια ξεκάθαρη νίκη των Δημοκρατικών με μεγάλη διαφορά, που θα τους έδινε και τον έλεγχο της γερουσίας. Σε δύο χρόνια έχουμε τις ενδιάμεσες βουλευτικές εκλογές και θα μπορούσαν στο διάστημα αυτό να κάνουν κάποιες ουσιαστικές αλλαγές, ξεκινώντας από τον εκλογικό νόμο, γιατί νομίζω είναι η έβδομη φορά που οι Δημοκρατικοί κερδίζουν στις κάλπες και δεν θα μπορούν να κυβερνήσουν και θα είναι σε ένα είδος κυβέρνησης μειοψηφίας.
Όλες οι βαθμίδες και τα δικαστήρια θα πρέπει να αποπολιτικοποιηθούν, γιατί σήμερα το κάθε δικαστήριο μπορεί να προσβάλει τις κυβερνητικές αποφάσεις, γιατί οι δικαστές έχουν πάρει τις θέσεις τους για καθαρά πολιτικούς λόγους και ενεργούν με βάση αυτούς τους λόγους. Είναι δικαστές – ιδεολόγοι. Μόνο έτσι θα επαναφέρουν οι ΗΠΑ κάποιες συνθήκες δημοκρατίας.
-O Μπάιντεν αναφέρθηκε στην ανάγκη αύξηση των φόρων. Τι σχεδιάζει στο οικονομικό επίπεδο;
Αυτό είναι άγνωστο, γιατί όλα θα εξαρτηθούν από τον τρόπο που θα το διαχειριστούν οι Ρεπουμπλικάνοι στη γερουσία, γιατί ο κρατικός προϋπολογισμός θα πρέπει να υπερψηφιστεί και από τα δύο σώματα του κοινοβουλίου. Υποθέτω ότι οι Ρεπουμπλικάνοι θα δεχθούν την αύξηση της φορολογίας για να την χρεώσουν στους Δημοκρατικούς ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών.
Το σύστημα Υγείας του Ομπάμα θα κριθεί στα δικαστήρια. Ακόμη και οι οπαδοί του Τραμπ ανακάλυψαν και στηρίζουν το σύστημα Υγείας του Ομπάμα γιατί κατάλαβαν την αξία του μέσα στη πανδημία, γιατί έχουν επιτέλους περίθαλψη.
Θα έχουμε μόνο μικροαλλαγές, εάν δεν συνεχίσει αυτή η κινηματική κατάσταση που είδαμε. Πρέπει να ασκηθούν πιέσεις στο πολιτικό και θεσμικό επίπεδο, σε τοπικό και εθνικό πλαίσιο. Τα κινήματα αυτά πρέπει να εκφραστούν στους θεσμούς με εκπροσώπους τους στις δημοτικές και πολιτειακές εκλογές. Μόνο έτσι θα δρομολογηθούν κάποιες αλλαγές αργά αργά στο μέλλον. Δεν νομίζω ότι αυτό ο κόσμος θα πάει σπίτι του μετά τις μάχες που έδωσε, αλλά θα γίνει το αντίθετο και από την άλλη πλευρά. Αυτοί που έχασαν τον «πρόεδρο Σωτήρα», που δεν αναγνωρίζουν την πολυπολιτισμική Αμερική.
-Ποιες θα είναι οι σχέσεις του Μπάιντεν με την Ελλάδα, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή;
Υπάρχει μια δυσκολία και δεν αφορά μόνο τους τραμπιστές. Αρκετοί Αμερικανοί έχουν βαρεθεί με το ρόλο της χώρας τους ως πλανητικής αστυνομίας και θέλουν να αποσυρθούν τα στρατεύματα και να σταματήσουν οι πόλεμοι. Δεν λέω ότι ο Μπάιντεν θα φύγει αύριο από το Αφγανιστάν, αλλά ότι θα έχει μια ηπιότερη συμπεριφορά. Από την άλλη πλευρά θα δούμε μια πιο ισχυρότερη διπλωματική παρουσία και διάσταση. Ο Μπάιντεν έχει πει και έχει τον Ερντογάν στο μάτι πολύ συγκεκριμένα για το θέμα των Κούρδων της Συρίας. Υπάρχει το θέμα της Ρωσίας. Θα δούμε ένα διαφορετικό Υπουργείο Εξωτερικών και μια στήριξη του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα θα κερδίσει από τον Μπάιντεν, αλλά μιλάμε για κάτι ψίχουλα. Στο μεγάλο χάρτη οι ΗΠΑ μεταφέρονται στον Ειρηνικό, γιατί προσπαθεί να περιορίσει την επιρροή της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ασία και εστιάζει εκεί το ενδιαφέρον της. Βλέπουν ότι η Ευρώπη θα πρέπει να λύνει τα προβλήματά της από μόνης της και αυτό δεν το υποστηρίζουν μόνο πολλοί τραμπιστές.
Η Ευρώπη πρέπει να είναι υπεύθυνη για τα σύνορά της. Τόσα χρόνια ήμασταν εναντίον της αμερικανικής κηδεμονίας της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία θα πρέπει να λύσει το πρόβλημα που έχει με την Τουρκία, το εθνικό και δημογραφικό της πρόβλημα με την Τουρκία, αλλά θα πρέπει να το λύσει γιατί δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Ο Ερντογάν θα περιμένει να δει πια θα είναι η συμπεριφορά των ΗΠΑ για να κινηθεί. Το ίδιο ισχύει για το Ισραήλ, που προχώρησε στην κατεδάφιση παλαιστινιακών κατοικιών την ημέρα των αμερικανικών εκλογών.
https://www.avgi.gr/diethni/371218_o-mpainten-tha-einai-omiros-tis-repoymplikanikis-geroysias