Έθνος Όνειρο. Διαφωτισμός και Θέσμιση της Σύγχρονης Ελλάδας

Published
Εκδόσεις Κριτική

Μετάφραση του Dream Nation από τον Θανάση Κατσικερό.

Με φόντο την αυξανόμενη εθνικιστική βία που σημάδεψε την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα, το βιβλίο αμφισβητεί τις καθιερωμένες αναλύσεις για τη συγκρότηση του έθνους, μελετώντας την ονειρική επιρροή του στη σύγχρονη κοινωνική φαντασία. Ο συγγραφέας, ακολουθώντας και επεκτείνοντας το στοχασμό του Κορνηλίου Καστοριάδη, υποστηρίζει ότι η εθνική φαντασίωση βρίσκεται στον πυρήνα του Διαφωτισμού, ενσαρκώνοντας το ουσιαστικό παράδοξό του: συγκεραίνει την ανθρωπολογική οικουμενικότητα με την υπεροχή του εθνικού ιδεώδους. Σημαντικό στοιχείο της λειτουργίας του παραδόξου αυτού -και θεμελιακό στοιχείο της αμφισημίας του- είναι η Ελλάδα, το οικουμενικό άλλοθι και η πολιτισμική προϋπόθεση πίσω από την εθνοπολιτισμική συγκρότηση ολόκληρης της αποικιοκρατικής Ευρώπης. Αν το έθνος αποτελεί ονειρική κατάσταση, είναι μάταιο να προσπαθήσουμε να το ερμηνεύσουμε μπορούμε μόνο να κρίνουμε την πορεία του.  (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αν το έθνος είναι όνειρο δεν ερμηνεύεται· μπορούμε μόνο να ακολουθήσουμε την πορεία του. Ο συγγραφέας καταγράφει τα στάδια της εθνικής συγκρότησης, φέρνοντας στο φως άγνωστες πτυχές της ιστορίας και του νεότερου πολιτισμού της Ελλάδας.

Ταυτόχρονα, αναλύει την ιδιάζουσα ιστορική διασταύρωση του Διαφωτισμού με τον Φιλελληνισμό με βάση το δίπολο ταυτότητα-ετερότητα και με άξονα το έργο σημαντικών εκπροσώπων της Νεοελληνικής λογοτεχνίας και γραμματείας, όπως ο Μακρυγιάννης, ο Κοραής, ο Παπαρρηγόπουλος, ο Σεφέρης.

Ο συγγραφέας, ακολουθώντας και επεκτείνοντας τον στοχασμό του Κορνήλιου Καστοριάδη, υποστηρίζει ότι η εθνική φαντασίωση βρίσκεται στον πυρήνα του φαντασιακού Διαφωτισμού, ενσαρκώνοντας το ουσιαστικό παράδοξό του: συνυφαίνει την ανθρωπολογική οικουμενικότητα με την υπεροχή του πολιτισμικού ιδεώδους.

Σημαντικό στοιχείο της λειτουργίας του παραδόξου αυτού -και θεμελιακό στοιχείο της αμφισημίας του- είναι η Ελλάδα, το οικουμενικό άλλοθι και η πολιτισμική προϋπόθεση πίσω από την εθνική-πολιτισμική συγκρότηση σε όλη την αποικιοκρατική Ευρώπη.

*******

"Το βιβλίο του Στάθη Γουργουρή εγκαινιάζει ένα νέο είδος πολιτισμικής κριτικής: Συνδυάζει τις μεθόδους της ιστορίας, της ψυχαναλυτικής θεωρίας, της συγκριτικής λογοτεχνίας και της πολιτικής επιστήμης. Πρόκειται για ένα ανανεωτικό, συγκινητικό και συναρπαστικό έργο που χαρίζει στο συγγραφέα του μια εξέχουσα θέση στο σύγχρονο πνευματικό στερέωμα" (Edward Said, Πανεπιστήμιο Columbia)
 

 


«Ξαναζούμε τις ένδοξες μέρες του 1821 μέσα από 14 και 1 βιβλία», Γιάννης Αντωνιάδης, www.bookfeed.gr, 25/3/21

Ο Στάθης Γουργουρής συζητά για το περιεχόμενο του βιβλίου του με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, You Tube, 22/3/21

 


Για τη διένεξη μεταξύ νεοελληνιστών εντός και εκτός συνόρων, σχετικά με τον ορισμό της ελληνικότητας δείτε τα παρακάτω δημοσιεύματα:

Β. Λαμπρόπουλος: «Η Ιστορία απέναντι στη λογοτεχνία«, Ελευθεροτυπία, 08.02.2008

Κ. Γεωργουσόπουλος: «Οικουμενικοί Μιτσιγκάνοι«, Τα Νέα, 16.02.2008

Α. Λιάκος: «Ο εξευτελισμός του δημοσίου διαλόγου«, Τα Νέα, 23.02.08

Στ. Γουργουρής: Επιστολή στα Νέα, 25.02.2008

Κ. Σχινά: «Μαθήματα ενός δασκάλου», Ελευθεροτυπία, 29.02.2008

Κ. Γεωργουσόπουλος: «Χαγάνοι ορνεοκέφαλοι βυσσοδομούν«, Τα Νέα, 1.03.2008

https://kritiki.gr/product/ethnos-oniro/