αριστερή κυβερνητικότητα στην πράξη
Κανείς πια δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι με τις εκλογές της 25/1 η Ελλάδα βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της νεότερης ιστορίας της. Σε μια φάση που η χώρα είναι χρεοκοπημένη οικονομικά, οι πολίτες φαίνονται έτοιμοι να εκλέξουν μια κυβέρνηση που θα αναλάβει την ευθύνη να τελειώσει με το σύνολο των χρεοκοπημένων αξιών και πρακτικών που έχουν φέρει τη χώρα σε αυτό το αδιέξοδο. Σε εποχές παγκόσμιου οικονομικού εκβιασμού που κρατάει δέσμια κάθε δημοκρατική κυριαρχία, το πρόταγμα της επερχόμενης κυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι ηθικό και πολιτικό. Γιατί, παρ’ όλο το τεράστιο πιστωτικο-χρηματιστηριακό πρόβλημα που καλείται να αντιμετωπίσει, η κύρια ευθύνη της νέας κυβέρνησης βρίσκεται αλλού και γι’ αυτό, σε τελευταία ανάλυση, επιλέγεται από την πλειονότητα των πολιτών.
Πέρα, λοιπόν, από την ευρωπαϊκή διαπραγμάτευση του καθεστώτος χρεοκοπίας και ανατροπή της ολέθριας πολιτικής λιτότητας, κύριο μέλημα της νέας κυβέρνησης την επαύριο κιόλας των εκλογών είναι η ριζική αναδιάρθρωση των θεσμικών πλαισίων και λειτουργιών του κρατικού μηχανισμού και του εσωτερικού χώρου γενικότερα. Κατά βάση, αυτό συνεπάγεται:
Πρώτον: σύγκρουση, χωρίς συμβιβασμούς, με το παγιωμένο καθεστώς διαφθοράς και διαπλοκής στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, την τεράστια εργολαβία του οποίου συντηρούσαν εδώ και δεκαετίες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, με την ανοχή, ομολογουμένως, «εξαγορασμένων» ψηφοφόρων.
Δεύτερον: σύγκρουση, χωρίς συμβιβασμούς, με το παγιωμένο καθεστώς παρανομίας που βασιλεύει εδώ και δεκαετίες σχεδόν σε όλους τους κρατικούς θεσμικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένου βεβαίως του φορολογικού μηχανισμού, αλλά και του χώρου της ίδιας της δικαιοσύνης και της αστυνομίας.
Τρίτον: αποκατάσταση των στοιχειωδών αξιών κοινωνικής δικαιοσύνης σε βασικούς τομείς (κυρίως στην εργασία, στην υγεία και στην εκπαίδευση), οι οποίοι είχαν δεχτεί τη χαριστική βολή με την επιβολή των μνημονίων, και ταυτόχρονα τη δημιουργία αξιοκρατικών κριτηρίων για την αναγκαία ριζική μεταρρύθμισή τους.
Τέταρτον: προώθηση ριζοσπαστικών αλλαγών σε θεσμικά πλαίσια που αφορούν βασικά κοινωνικά δικαιώματα και δίκτυα αλληλεγγύης, κυρίως στην πολιτική φύλου και σεξουαλικότητας, μειονοτικών ομάδων και μεταναστών, πολιτισμικών διαφορών κ.λπ.
Ένα από τα βασικά προτερήματα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι ακριβώς το ότι στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, ο χώρος τον οποίο εκπροσωπεί βρισκόταν κατηγορηματικά εκτός των παιγνιδιών εξουσίας που εξευτέλισαν τις αξίες της ελληνικής κοινωνίας. Γι’ αυτό και καλείται τώρα να αναλάβει, σχεδόν από το μηδέν, όχι μόνο την έξοδο της χώρας από την (οικονομική) κρίση, αλλά και την απαλλαγή της χώρας από τις πρακτικές που επέφεραν την κρίση.
Σε αυτό το κάλεσμα, τεράστιο ρόλο έπαιξε το κίνημα αμφισβήτησης των κατεστημένων πρακτικών, όπως εκδηλώθηκε (και διεθνώς) με τη μαζική πολιτική των πλατειών, αλλά και, ξεκινώντας κιόλας από τον Δεκέμβρη του 2008, η οργή μιας νεολαίας που είδε το μέλλον της ξεπουλημένο από τα συμφέροντα μιας εγχώριας (αλλά διεθνώς διαπλεκόμενης) ολιγαρχίας.
Οι κινητοποιήσεις αυτές βέβαια έδωσαν ένα παράδειγμα και μία ώθηση στην αριστερή πολιτική που τώρα φέρνει τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στη εξουσία. Δεν αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των ψηφοφόρων, ο οποίος είναι κατά πολύ μεγαλύτερος και αγγίζει όλα τα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας. Γι’ αυτό και η επερχόμενη κυβέρνηση ΣΥ.ΡΙΖ.Α. φέρει μια τεράστια ευθύνη και διαφορετική από τη συνήθη ιδεολογική συνέπεια μιας stricto sensu Αριστεράς. Η πρώτη γραμμή της ευθύνης είναι προς τους ψηφοφόρους που σε εκλέγουν, αλλά η δεύτερη και μέγιστη γραμμή ευθύνης είναι ακόμη και προς αυτούς που δεν σε επέλεξαν, γιατί η Αριστερά καλείται, για πρώτη φορά στην ιστορία, να κυβερνήσει εν ονόματι του συνόλου του ελληνικού λαού, της δημοκρατίας της ίδιας.
Εκεί, όπως σωστά επισήμανε σε πρόσφατη στήλη του στην Αυγή ο Αριστείδης Μπαλτάς, διαμορφώνεται μια συνθήκη διαφοροποίησης μεταξύ μιας αριστερής κυβέρνησης και ενός αριστερού κινήματος. Η κυβέρνηση με λαϊκή εντολή είναι, πρώτον, κυβέρνηση όλης της χώρας και, δεύτερον, ως κυβέρνηση επιβάλλεται να λειτουργήσει εργαλειακά, να πάρει σαφείς και καίριες αποφάσεις σε συγκεκριμένες ιστορικοπολιτικές συνθήκες και όρια που κληρονομεί. Το κίνημα παραμένει στα χέρια των πολιτών που το δημιούργησαν και, ασχέτως των συγκεκριμένων κινήσεων μιας κυβέρνησης, οφείλει να συνεχίσει να λειτουργεί στους δικούς του χώρους (στη γειτονιά, στους χώρους εργασίας, στο σχολείο κ.λπ.), με τις ίδιες πρακτικές αλληλεγγύης, κριτικής και δημοκρατικής δημιουργίας. Το κίνημα δεν λειτουργεί εργαλειακά, λειτουργεί βάσει μιας αυτοδύναμης κριτικής φαντασίας. Δεν δεσμεύεται από τις κυβερνητικές πρακτικές, αλλά τις αντιμετωπίζει με τον σεβασμό της κριτικής αλληλεγγύης: οφείλει ταυτόχρονα να αναλύει τις κυβερνητικές πρακτικές ρεαλιστικά και να πράττει ως συνδετικός κρίκος με τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Αυτό που έχω ονομάσει «κυβερνητικότητα της Αριστεράς» συνίσταται σε αυτόν ακριβώς τον συνδυασμό κυβέρνησης και κινήματος.
Όσον αφορά τη διαπραγμάτευση του οικονομικού χρέους με τους εξωτερικούς παράγοντες που το ελέγχουν οφείλουμε να επισημάνουμε, βάσει όσων προηγήθηκαν, το εξής:
Πρώτον, η μόνη πραγματική αντίσταση στη νεότευκτη παγκόσμια χρηματιστηριακή εξουσία είναι η δημοκρατική βούληση των πολιτών. Κανένας διευθυντής τράπεζας ή οικονομολόγος ή hedge fund manager δεν μπορεί να προβλέψει, να ελέγξει και να αντισταθεί στις πολιτικές δυνάμεις μιας κοινωνίας. Αυτό είναι και το βασικό όπλο διαπραγμάτευσης μιας κυβέρνησης που βρίσκεται στην εξουσία επειδή η πλειοψηφία αρνείται πλέον να υφίσταται την τυραννία της λιτότητας.
Κατά δεύτερο λόγο, όμως, η διαπραγματευτική πυγμή του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. δυναμώνει αφάνταστα όσο αποδεικνύεται η μεταρρυθμιστική του ικανότητα. Επειδή το κλίμα στην Ε.Ε. ήδη γέρνει εναντίον της καταστροφικής οικονομικής πολιτικής των μνημονίων, γιατί πλέον η ίδια η Ευρωζώνη απειλείται από τον αποπληθωρισμό που προκάλεσε η λιτότητα σε εποχή πιστωτικής κρίσης, η κυβέρνηση θα έχει τον έστω ελάχιστο χρόνο που χρειάζεται για να αποδείξει ότι αυτή είναι η πραγματική δύναμη που θα αλλάξει τις πρακτικές που έφεραν τη χώρα σε αυτή την κρίση. Όλοι οι ρεαλιστικοί παράγοντες στην Ευρώπη το γνωρίζουν, γι’ αυτό και η τρομοκρατημένη αντιμετώπιση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έχει πάψει πλέον να εμφανίζεται στα διεθνή πρωτοσέλιδα.
Αντιθέτως, μια κυβέρνηση της Αριστεράς που δεν συνεχίζει το υπόδουλο έργο της εγχώριας ολιγαρχίας αντιμετωπίζεται σαν μια ανάσα ελπίδας και η Ελλάδα βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο της Ευρώπης, αυτή τη φορά για να περισώσει, αν μη τι άλλο, την πολυτιμότερη αξία του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού: τη δημοκρατική αυτονομία.
http://www.chronosmag.eu/index.php/s-ggs-s-s-px.html